بررسی روایات اتهام پیامبر به تصمیم خود کشی

چکیده

در باره‌ی مدّت و یا فَتره‌ی انقطاع وحی و حزن عمیقِ پیامبر اکرم _ روایت‌های فراوان و با الفاظ مختلف، در کتاب‌های تاریخی و حدیثی وجود دارد. روایت‌های صحیح و بی‌علّت، از نزول وحی در عالَم بیداری و سپس انقطاع آن برای چند روزِ اندکْ سخن گفته‌است؛ اما در روایت‌های مجعول و معلول و بی‌سند، نه‌تنها از نزول وحی در عالَم خواب؛ بلکه از تصمیمِ خودکشیِ پیامبر گران‌قدر اسلام _ نیز یاد شده‌است.

 کلّ روایت‌های صحیح‌البخاری در این باب، از نزول وحی در عالَم بیداری حکایت داشته و در آن، اشاره‌ای به تصمیمِ خودکشی پیامبر _ صورت نگرفته‌است، به استثنای روایت مَعْمَر بن راشد صَنْعانی از امام ابن شِهاب زُهْرِی 8 که در آن از تصمیم خودکشیِ حضرت پیامبر _ پس از انقطاع وحی، سخن به میان آمده‌است. امام ابن شهاب زهری 8 پس از نقل اصل روایت صحیح، حکایت تصمیم انتحارِ پیامبر اکرم _ را – بدون آن‌که سنَدی برای آن تذکّر دهد- چنین نقل کرده‌است: «فیما بَلَغَنَا» یعنی: «چنان‌که به‌ما رسیده‌است».

 این در حالی‌است که امام زهری از صِغار تابعین بود و میان او و حضرت پیامبر _ فاصله‌ی بزرگِ زمانی وجود داشت. از همین‌رو امامان بزرگِ روایت و درایت، بلاغات زهری را به‌باد نقد کشیده و مراسیلِ او را سُست و ضعیف و بی‌اعتبار دانسته‌اند. روایات دیگری‌که در تاریخ طبری و طبقات ابن سعد این داستان دروغین را تأیید می‌کند، همه پُر از عِلَل سندی و متنی بوده و با نقلِ صحیح و عقلِ سلیم در تعارض قرار دارند.