تفسیر موضوعی سوره فتح

چکیده

سوره فتح از لحاظ تقسیم موضوعی به شش مقطع یا بخش تقسیم شده است که در مجموع تمام این مقاطع روی یک موضوع محوری تمرکز دارند، موضوع اساسی سوره فتح را اظهار و غلبه دین برتمام ادیان دیگر و بشارت برای مجاهدین راه خدا به فوز و نصرت بر بالای کسانی است که کفر می ورزند. سوره فتح در سال ششم هجری در راه میان مکه و  مدینه هنگامی که رسول خدا-صلی الله علیه وسلم- از حدیبیه  باز می گشت پس از صلح مشهور میان مسلمانان و مشرکین مکه نازل شده است و از بزرگ ترین مقاصد این سوره بشارت مومنان برای فتح و پیروزی، بشارت پیامبر-صلی الله علیه وسلم- به فتح و مغفرت گناهان گذشته و آینده و منت گذاری به مومنان به هدایت و ایمان و نزول آرامش و اطمینان که سبب زیادت ایمان و یقین شان به نصرت الله جل جلاله است.

در این سوره بزرگ ترین تاثیرات صلح حدیبیه بر عموم مسلمانان بیان شده است که حصول سکینه و آرامش، زیادت ایمان، دخول جنت و پوشانده شدن گناهان شان از مهم ترین آثار صلح حدیبیه عنوان شده است و این نشان می دهد، استفاده تربیتی از وقایع نقش بزرگی در تربیه و تکوین شخصیت انسان مسلمان دارد. همچنان در این سوره مهم ترین آثار صلح حدیبیه بر اهل نفاق و اهل شرک، عذاب الیم، غضب خداوند، لعنت و دوری از رحمت خداوند و دخول جهنم بوده است و این نشان می دهد که چهره حقیقی برخی افراد در حوادث بزرگ شناخته می شود.

کسانی که شرف بیعت الرضوان را در مقام حدیبیه در مقابل جنگ با قریش به دست آوردند، در حقیقت با خداوند بیعت کرده اند و از بالا ترین فضیلت برخوردار شدند و خداوند متعال اهل بیعت الرضوان را به پاداش معنوی مانند: رضایت الهی، نزول آرامش و اطمینان در دلهای شان  و همچنان به پاداش مادی مانند: فتح خیبر، فتح مکه، غنایم خیبر، غنایم هوازن در حنین و سرانجام غنایم فارس و روم مورد انعام و احسان قرار داد . و این وعده هایی که خداوند متعال برای مسلمانان از قبیل به دست آوردن غنایم هوازن، غنایم فارس و روم و غیره که مسلمانان به هیچ وجه انتظارش را نداشتند، دلالت بر اعجاز غیبی قرآن و صدق نبوت پیامبر –صلی الله علیه وسلم- می کند و نشان می دهد که قرآن کریم از نزد کسی نازل شده است که از گذشته و آینده به شکل دقیق خبر دارد .

واژه های کلیدی: سوره، فتح، قرآن، موضوع، صلح، حدیبیه.