امانت در پرتو قرآن و حدیث

چکیده

یکی از موضوعات مهم و اساسی که قانون الهی آن را به عظمت و بزرگی یاد نموده و همه ادیان به آن پرداخته و در جامعه ای بشری نیز مطرح بوده و قوام و دوام جامعه به آن وابسته شده است؛ امانت است.

امانت در پرتو قرآن و حدیث، از مسایل و موضوعات بسیار مهم و ارزنده به شمار می رود، زیرا در آیات متعددی از قرآن کریم به رعایت امانت و امانتداری توصیه شده و آن را از یک طرف صفت مؤمنین و از طرف دیگر فلاح و رستگاری شان دانسته است و در احادیث شریف نیز به آن تاکید شده و ایمان یک مسلمان به آن گره خورده است و حتی قوام و دوام زندگی بشر به آن وابسته شده است.

این رساله دارای یک مقدمه وسه فصل تهیه شده است، که فصل اول آن روی عمومیات بحث شده است، فصل دوم روی جایگاه امانت و موارد آن در قرآن و حدیث بحث مفصل گردیده است، فصل سوم روی آثار رعایت کردن امانت و اضرار عدم رعایت کردن آن از نگاه قرآن و حدیث بحث شده است و با نتیجه گیری، پیشنهادات و فهارس ختم گردیده است.

امانت ضد خیانت است و این امانت عبارت از صیانت و نگهداری انسان است هر آن چیزی را که مناسب است تا نگهداری گردد، از قبیل حقوق، فرایض، واجبات، حدود، اشیای مادی و معنوی، برابر است از جهت الله متعال باشد و یا هم از جهت انسانان.

امانت در پرتو قرآن و حدیث دارای معانی و مفاهیم مختلف است از قبیل فرض، ودیعت، عفت، از ترس در امان بودن، نجات، راحت و اطمینان نفس، اهل و تمام تکالیف، علامه و نشانه ایمان و کفایت است.

امانت دارای دو نوع است مادی و معنوی و موارد آن عبارت اند از امانت در ودیعت، در نعمت، در معاشرت، در اولاد، در اموال، در تعامل همرای مردم، در وظیفه، در مجالس، در عبادت، بر رعیت و زیردستان، در ولایت کردن، در حفظ کردن جوارح، در کلام در امانت علمی وغیره.

برای امانت داری آثاری وجود دارد، این آثار شامل آثار دنیوی، دینی اخروی می گردد، آثار دنیوی عبارت اند از جلب اعتماد عمومی، نوید دهندۀ صلح و آرامش، سبب جلب محبت و رضایت الهی، سبب محبت مردم، یکی از اسباب نجات از شر آفات، سبب غنامندی وغیره. اما آثار دینی و اخروی آن عبارت اند از فلاح و رستگاری، نشانه و کمال ایمان، یکی از اسباب قبول شدن دعا، قوام و دوام کاینات، محور دین، رحمت اجتماعی، مایه خیر و برکت وغیره.

اضرار عدم رعایت کردن امانت در پرتو قرآن و حدیث، بدوبخش تقسیم می گردد، اضرار عدم رعایت امانت در قرآن و اضرار عدم رعایت امانت در حدیث، اضرار عدم رعایت امانت در قرآن عبارت اند از: الله متعال انسان خاین را دوست ندارد، اشخاص که با چشم شان خیانت می کنند سخت جزا می بینند، عذاب خداوند را از شخص خاین کسی دفع نمی تواند ،خاینین به اهداف شان نمی رسند وغیره.

اضرار عدم رعایت کردن امانت در حدیث، شامل دو بخش می گردد، اضرار عدم رعایت امانت در دنیا و اضرار آن در آخرت، اضرار عدم رعایت امانت در دنیا عبارت اند از: خیانت از علایم نفاق، خيانت بدترین خصلت باطنی، محروم از ادای شهادت. اما اضرار خيانت در آخرت عبارت اند از: روز قیامت از نیکی های خاین گرفته می شود، خاین در روز قیامت دشمن الله محسوب می گردد و از رفتن به جنت محروم می گردد وغیره.