استغفار وتأثیرات آن در پرتو آیات قرآن مجید

چکیده

انسانها براثر غفلت، نادانی وسرکشی وهوای نفس همواره در معرض گناه اند و از سوی دیگرهیچ کسی نمیتواند حقوق الله متعال را آن چنان که شایسته مقام باعظمت اللهd است بجا آورد؛ بلکه هر انسان به اندازه شناخت ومعرفت واستطاعت خویش به این امر میپردازد؛ بناءً هیچ یک ازبندگان الله متعال مستغنی از استغفار وطلب آمرزش نمیباشد. بنابرضرورت و نیاز انسان ها به رهنمایی های الله متعال و رسول اللهr  در رابطه به نجات شان از عواقب ناگوار و زشتی گناه و اینکه استغفار  راه حل مشکلات است. بدین منظور بنده خواست تا موضوع استغفار را از  دیدگاه مصدر اول شریعت که قرآن کریم است مورد بحث قرار دهم.

قابل ذکر است که استغفار طلب مغفرت از الله متعال است، بدین معنی که بنده از مبتلا شدن به عذاب الهی در امان بماند.

اصل درحکم، استغفار مندوب است، اگر به غیر از ارتکاب گناه باشد، ولی حکم آن از مندوب به درجه وجوب میرسد زمانیکه استغفار به منظور توبه از گناه و گاهی استغفارحکم حرام را میگیرد. مانند: استغفاربرای کفار. بنابرآن می توان گفت که حکم استغفار برعلاوه اینکه نظربه تفاوت معنی متفاوت میگردد، حکم آن  نظربه اشخاص که ما برای آنها استغفارمی نمایم نیز متفاوت میگردد.

بناءً استغفار برای مؤمنان از جمله خود شخص، والدین، اعضای خانواده وهمه مؤمنان چه درحیات ایشان باشد یا بعد از حیات  جواز ومورد تشویق شریعت اسلام قرار گرفته است.

استغفار نیاز همگانی بوده، حتی انبیاءp نیز به استغفار توسل جسته اند؛ آیات قرآنکریم نشان دهنده آن است که انبیاءp نیز از استغفار مستثنی نبوده اند، مانند: آدم، نوح، ابراهیم، داودp و.... اهم تر اینکه قرآن در موضع که از خطایی آنها حکایت میکند در پی آن از قبولیت استغفار آنها از جانب الله متعال نیز خبر میدهد؛ پس با پیروی از انبیاءp شایسته است تا مومنان زمانی که مرتکب گناه و خطا میشوند لحظه ای را در استغفار تاخیر ننمایند و امید قبولیت آنرا داشته باشند.

ازدیدگاه اسلام هرعمل نیک یا ناپسند که مورد امر و نهی قرار گرفته است برای مرتکب آن تأثيرات دنیوی واُخروی را در پی دارد، این آثار به تناسب خوب یا بد بودن رفتار ها تجلی پیدا میکند. استغفارنیز مانند هر رفتار نیکویی که شریعت به آن امر کرده است، تأثيراتی را در دنیا و آخرت به همراه دارد که تأثيرات دنیوی استغفار مصؤنیت ازعذاب الهی، استجابت دعا، تجدید ایمان، افزایش قوت ونیرو، جلب محبت ورحمت الهی، افزایش و وسعت روزی، نزول باران، ازدیاد فرزند و اموال وامثالهم میباشد وتأثيرات اخروی استغفار مغفرت و بخشش الهی و دخول بهشت است، که مطلوب حقیقی و آروزیی هر مومن میباشد.

شکی نیست که هر تحقیق روش خاص خود را دارد و روشی را که در حوزه های تفسیر و علوم القران، حدیث وعلوم آن به کار برده میشود بیشتر روش استقرایی، وصفی و تحلیلی میباشد؛ که بنده نیز در این تحقیق از تتبع واستقراء کار گرفته و روش بحث درین تحقیق مطابق منهج و روش تفسیر موضوعی میباشد. همچنان جهت غنامندی هر چه بیشتر رساله هذا از بحث میدانی نیز استفاده به عمل آمده است.

واژه های کلیدی: استغفار، توبه، عفو، مغفرت، الغفور، تکفیر