اختلاف فقهاء در احکام حج و اسباب آن

چکیده

بنده رساله خویش را  پیرامون اختلاف فقهاء در احکام حج و اسباب آن به رشته‌ی تحریر درآوردم، اگر دقت نظر داشته باشیم می بینیم که در بعضی از احکام حج فقهای کرام اختلاف دیدگاه دارند، به همین لحاظ اختلافات شان را در احکام حج و اسباب آن در روشنی دلایل موثق به وجه احسن آن بیان نمودم و دیگر اینکه حج یکی از پایه‌های دین اسلام و عامل تحکیم پیوند دوستی و برابری بین مسلمانان است، حج مشق و تمرین ناملایمات زندگی است؛ سفر حج در بردارنده درس تحمل سختیها، دوری از وطن، جدایی از خانواده و خویشان است. می‌بایست روی اختلاف فقها در احکام حج و اسباب اختلاف آنها بدرستی بحث و بررسی شود، تا این فریضه سترگ الهی بوجه احسن اداء گردد. با در نظر داشت ضرورت موضوع این اثر را به سه فصل کتگوری کرده و تحت هر فصل مباحث و در تحت مباحث مطالب را ترتیب  و تنظیم نموده ام.

·       فصل اول آن روی کلیات موضوع در تحت پوشش شش مبحث که در مبحث اول آن موضوعات همچون تعریف احکام در لغت و در اصطلاح و انواع آن، در مبحث دوم مفهوم حج با روی کرد تعریف لغوی و اصطلاحی آن، در مبحث سوم حکم و مشروعیت حج، در مبحث چهارم انواع حج، در مبحث پنجم شروط حج و در مبحث ششم مفهوم سبب بحث و بررسی صورت گرفته است.

·       فصل دوم آن روی اختلاف فقهاء در ارکان حج در ذیل چهار مبحث، که در مبحث اول آن احرام نخستین رکن حج بوده، با دلایل از قرآن، سنت و بیان اختلاف فقهاء، و مبحث دوم آن وقوف به عرفه با همچون مطالب وقت وقوف به عرفات، زمانی را که در برمیگیرد وقوف به عرفه و سبب اختلاف فقهاء در وقوف به عرفه، و در مبحث سوم آن طواف زیارت با مطالب رکنیت طواف زیارت، و سبب اختلاف فقهاء در طواف زیارت، و در مبحث چهارم آن سعی بین صفا و مروه، همچون مطالب حکم سعی بین صفا و مروه و سبب اختلاف فقهاء در سعی بین صفاء و مروه واکاوی و پژوهش صورت گرفته است.

·       فصل سوم آن روی اختلاف فقهاء در احکام خاصه حج در تحت سه مبحث، که در مبحث اول آن احکام حج زن حائض و نفاس، طفل و بیهوش با مطالب همچون حکم حج زن حائض و نفاس، حج طفل و حج بیهوش و نایم، و مبحث دوم آن  احکام ادای حج از جای غیر با مطالب همچون مشروعیت حج از جای غیر،  شروط حج فرض از جای غیر و حج نفل از جای غیر، و در مبحث سوم آن احکام تکلیفی حج بحث و مناقشه صورت گرفته است.

همان طوری که مبرهن است، این   اثر تحقیقی متشکل از سه فصل بوده و هر فصل آن با رویکردی ویژه ای از فصل دیگری آن تقدم دارد. با این بیان که فصل اول آن، که روی کلیات می چرخد و این یک روش پذیرفته شده است که مسائل کلی  مانند دریچه ای برای فهم و درک مسائل بعدی و زمینه سازی موشگافی آن است؛ بدین ملحوظ فصل اول این گزاره تحقیقی را بر فصل دوم آن که اختلاف فقهاء در ارکان حج است مقدم ساخته شده است.  بر همین منوال فصل سوم این جزوه تحقیقی که اختلاف فقهاء در احکام خاصه حج و بحث بر انگیز است، در فرجامین بخش این اثر گنجانیده شده است؛ زیرا مقتضای مسائل چالش‌زا اینست که بعد از موضوعات مورد اتفاق مورد پژوهش قرار داده شوند.