پیمان مدینه و مقایسه آن با قوانین معاصر

چکیده

بحث محوری فصل نخست مشتمل بر ارزیابی بعد سیاسی حیات رسول الله ﷺ در مراحل بعد از بعثت الی هجرت و بعد از هجرت است. در این فصل تلاش صورت گرفته است تا تصویر کلی از سیاست رسول الله  ﷺ در دعوت سری و جهری، روابط سیاسی  رسول الله ﷺ با حبشه، بیعت های قبل از هجرت، و سیاستگزاری های بعد از هجرت ارائه گردد. حضرت محمد ﷺ آغاز گر یك انقلاب بزرگ دینی، سیاسی واقتصادی بود که نقشهء آن را به شکل ماهرانه و مدبرانه طرح و تطبیق کرد و بالتبع مسیر تاریخ بشریت را دچار دگرگونی عظیمی ساخت  که هر قدم و هر حرکت آن دارای اعجازات عدیده است..

 فصل دوم این طور خلاصه می گردد که پس از مهاجرت مسلمانان به مدینه، با تمهیدات پیامبر ﷺ، انصار به یاری مهاجرین برخاستند و استقرار و اسکان آنان در کوتاه مدت حل شد؛ اما زندگی مسالمت آمیز آنان با مشرکان و یهودیان نیازمند تدابیری اساسی تر بود که پیامبر ﷺ با انعقاد «پیمان نامه عمومی مدینه» به این مهم تحقق بخشید.

این فصل، پس از بررسی وثاقت راویان پیمان نامه، به کندوکار در آن از دیدگاه سیره نگاران، محدثان، مورخان و خاورشناسان برجسته پرداخته و چنین نتیجه گرفته است که این پیمان نامه در حقیقت مشتمل بر دو قرارداد است: یکی پیمان نامه عمومی مدینه میان پیامبر، مسلمانان، مشرکان و صرفا یهودیان هم‏پیمان اوس و خزرج و دیگری پیمان نامه پیامبر ﷺ با سه طایفه اصلی یهود مدینه، یعنی: بنی قینقاع، بنی نضیر و بنی قریظه به نام «موادعه یهود» که هر دو با فاصله ای نامعلوم در روزهای آغازین ورود آنحضرت به مدینه منعقد گردید.

فصل سوم، با بررسی مفاد پیمان‏نامه مدینة النبی که در حکم قانون اساسی «دولت – شهر» مدینة النبی است، ماهیت سیاسی دولت مدینه و نیز اثرات حقوقی آن را بازشناسایی می کند. بر این اساس و با تاکید بر حقوق و آزادی های سیاسی مردم در پیمان نامۀ مدینه می توان نتیجه گرفت که دولت پیامبر اکرم ﷺ با احترام به آزادی های بنیادین شهروندان و همه اقلیت ها شکل گرفته است.