صفات و فضائل صحابه کرام در روشنی قرآن کریم

چکیده

خلاصه بحثی را که تحت عنوان (صفات وفضائل صحابه کرام در روشنی قرآن کریم) به شکل تفسیر موضوعی، جهت نیل به درجه ماستری عهده دار گردیده ام، قرار ذیل است:

مقدمه این رساله شامل تمام موارد است که در اصول تحقیق باید مراعات گردد از قبیل: حمد و ثنای الله متعال، درود بر پیامبر – صلی الله علیه وسلم –، سبب اختیار موضوع، اهداف تحقیق، سوالات را که این کتاب به آن جواب می دهد و خطه بحث.

قبل از شرح و مفهوم صفات و فضائل صحابه کرام در پرتو آیات قرآن کریم، یک فصل جداگانه تحت عنوان (فصل تمهیدی) نگاشته شده است که شامل موارد همچو:

شناخت و معرفت صحابه کرام، تعریف لغوی و اصطلاحی کلمه صحابی در معاجم لغت، طبقات صحابه کرام توسط علماء و سیره نگاران، تعداد صحابه کرام، تألیفات پیرامون زندگی نامه و شرح حال صحابه کرام و کاربرد کلمه ای (الصحبه) در قرآن کریم مفصل بحث گردیده است؛ هم چنان پیرامون مرتبه و منزلت صحابه کرام و طرق شناخت آنها، عدالت صحابه کرام و دلائل عدالت و صداقت صحابه کرام مفصل بحث گردیده است.

در فصل اول این رساله صفات صحابه کرام در روشنی آیات قرآن کریم بحث گردیده است، که این صفات قرار ذیل است:

در قسمت صفات صحابه کرام در بندگی و عبادت الله متعال و برخورد با خالق، إیمان و یقین، عبادت و بندگی، اصلاح، اخلاص، خشنودی الله متعال از آنها، سبقت صحابه کرام در دین و متابعت آنها از پیامبر – صلی الله علیه وسلم –، توصیف آنها به نخستین هجرت کنندگان در راه دین الله متعال و صفت صحابه کرام به نصرت و دین الله – تبارک وتعالی – شامل می باشد، که این صفات و خصوصیت اصحاب گرامی آنحضرت – صلی الله علیه وسلم – هر یک در پرتو آیات قرآن کریم مفصل شرح و توضیح گردیده است.

هم چنان در قسمت صفات صحابه کرام در برخورد با مخلوق، وصف صحابه کرام به امر به معروف و نهی از منکر، جهاد و مبارزه بخاطر نصرت و حمایت دین وشریعت اسلام، صداقت و راستی، سخت گیری در مقابل دشمنان دین الله تعالی، الطاف و ترحم با مؤمنان، ایثار و فداکاری، و صف آنها به وسطیت و اعتدال و صفت صحابه کرام به علم شامل است، این صفات صحابه کرام نیز در این فصل طی مطالب و موضوعات جداگانه در روشنی آیات قرآن کریم توضیح گردیده است.

عنوان فصل دوم این رساله (فضائل صحابه کرام در پرتو آیات قرآن کریم) می باشد، در این فصل فضائل صحابه کرام طی دو مبحث جداگانه ذیلاً شرح گردیده است:

نخست فضائل صحابه کرام به طور عام بیان گردیده است منجمله: فضیلت صحابه کرام به اجر عظیم، جنت، رزق و روزی طیب، سکون و آرامش، فتح و نصرت، انتخاب آنها از بیان سائر أمت و فضیلت صحابه کرام به وعده خلافت روی زمین در روشنی آیات قرآن کریم بیان گردیده است.

بعداً پیرامون فضائل صحابه کرام بطور خاص بحث گردیده است که شامل: فضائل مهاجرین، فضائل انصار، فضائل مجاهدین، فضائل اهل بدر، فضائل اهل اُحد، فضائل صحابه کرام در غزوه خندق، فضائل صحابه در صلح حدیبیه، فضائل صحابه کرام که در غزوات غزوات حنین و تبوک شرکت نموده بودند و فضائل صحابه کرام که قبلاً اهل کتاب بودند و به دین مقدس اسلام مشرف گردیده اند، این همه فضائل آنها نیز در پرتو آیات قرآن کریم توضیح گردیده است.

هم چنان در راجع به موقف مسلمانان و مؤمنین در باره صحابه کرام در روشنی آیات قرآنی نیز در این تحقیق بحث گردیده است که شامل موارد همچو: اعتقاد و پیروی به إمامت و متابعت از صحابه کرام در دین وشریعت اسلام، رضایت و خشنودی از صحابه کرام، طلب آمرزش و مغفرت برای صحابه کرام و اعتقاد به عدم عصمت آنها بحث شده است، در اخیر نتائج بحث، پیشنهادات بحث، فهرست آیات، فهرست احادیث، فهرست اعلام، فهرست مصادر ومنابع و فهرست موضوعات بحث گنجانیده شده است.