
وصایای ده گانه سورة الأنعام
ماستری
محصل: اولیا خان
استاد رهنما: پوهاند دکتور محمد اسماعیل لبیب بلخی
دیپارتمنت: دیپارتمنت تفسیر و حدیث
پوهنځی: پوهنځی شرعیات
شماره: 304
سال دفاع: 2021
چکیده
خلاصه بحث:
این پایان نامه پیرامون یکی از موضوعات مهم و برجسته توصیوی زیر عنوان"وصیای ده گانه سورة الأنعام"صحبت نموده است. همانا صحبت در مورد توصیه های قرآنی از مزایای ویژه اخلاقی یا اعتقادی برخوردار است، سخن پیرامون مسائل داغ اعتقادیات، اخلاقیات، جرایم و جنایات که در واقع بخش بزرگ از زندگی ما همین ها احاطه نموده از ارزش و اهمیت بالا برخوردار است.
هرچند تحقیق در مورد این همه مسائل مهم و بر آزنده به ویژه بخش اعتقادیات و جرایم از سطح علمی و فهم ناقص من به مراتب بالاتر است، بازهم کوشیده ام تا درلابلای این اثر به مسائل مهم که وابستگی به وصایای ده گانه سورة الأنعام داشته باشد در روشنی قرآن کریم، احادیث نبوی، کتب عقاید و کتب فقه به آن بپردازم. بدین منظور پایان نامه هذا، شامل همه مسائل متعلق به وصایای ده گانه است که در این آیات آمده است: {قُلْ تَعَالَوْاْ أَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ أَلاَّ تُشْرِكُواْ بِهِ شَيْئاً وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَاناً وَلاَ تَقْتُلُواْ أَوْلاَدَكُم مِّنْ إمْلاَقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَإِيَّاهُمْ وَلاَ تَقْرَبُواْ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَلاَ تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ- وَلاَ تَقْرَبُواْ مَالَ الْيَتِيمِ إِلاَّ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَأَوْفُواْ الْكَيْلَ وَالْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ لاَ نُكَلِّفُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَهَا وَإِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُواْ وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى وَبِعَهْدِ اللّهِ أَوْفُواْ ذَلِكُمْ وَصَّاكُم بِهِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ- وَأَنَّ هَذَا صِرَاطِي مُسْتَقِيماً فَاتَّبِعُوهُ وَلاَ تَتَّبِعُواْ السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَن سَبِيلِهِ ذَلِكُمْ وَصَّاكُم بِهِ لَعَپلَّكُمْ تَتَّقُونَ}[1] ترجمه: بگو : بيائيد چيزهائي را برايتان بيان كنم كه پروردگارتان بر شما حرام نموده است . اين كه هيچ چيزي را شريك خدا نكنيد ، و به پدر و مادر نيكي كنيد ، و فرزندانتان را از ترس فقر و تنگدستي مكشيد ما به شما و ايشان روزي مي دهيم و به گناهان كبيره نزديك نشويد ، خواه آشكار باشد و خواه پنهان ، و كسي را بدون حق مكشيد كه خداوند آن را حرام كرده است. اينها اموري هستند كه خدا به گونه مؤكّد شما را بدانها توصيه مي كند تا آنها را بفهميد و خردمندانه عمل كنيد. به مال يتيم جز به نحو احسن نزديك مشويد تا آن گاه كه يتيم به رُشد كامل خود مي رسد و پيمانه و ترازو را به تمام و كمال و دادگرانه مراعات داريد و ما هيچ كسي را به انجام چيزي جز به اندازه تاب و توانش موظّف نمي سازيم . و هنگامي كه سخني گفتيد ، دادگري كنيد ( و از حق منحرف نشويد ) هر چند از خويشاوندان باشد . و به عهد و پيمان خدا وفا كنيد . اينها چيزهائي هستند كه خداوند شما را به رعايت آنها توصيه مي كند ، تا اين كه متذكّر شويد و پند گيريد.اين راه راه مستقيم من است از آن پيروي كنيد و از راههاي پيروي نكنيد كه شما را از راه خدا پراكنده مي سازد. اينها چيزهائي است كه خداوند شما را بدان توصيه مي كند تا پرهيزگار شوید. پس داشته های این اثر همانا مسائل متعلق به همین آیه بالا است که در برگیرنده ده توصیه های اعتقادیات، اخلاقیات و جرایم می باشد به مو شگافی و تحقیق پرداخته ام تا رهنمای خوبی برای مسلمانان این مرزوبوم قرار گیرد، و از مزایای اعتقادی و اخلاقی قرانی استفاده اعظمی نموده باشیم. بطور خلاصه این پایان نامه شامل مباحث زیر می باشد:
1. نخستین توصیه ده گانه سورة الأنعام پیرامون حرمت شرک است، بدون شک شرک یکی از مباحث بزرگ عقیده اسلامی است که همیش قرآن کریم به اجتناب از آن می پردازد.
2. توصیه دومی سورة الأنعام پیرامون احسان به والدین است، آنانکه بهترین تحفه پروردگار و ستاره درخشان در زندگی هر فرد اند، نیکی به والدین نشان ایمانداری و مسلمانی است.
3. توصیه سومی اجتناب از قتل فرزندان است، اسلام عزیز از همان آغاز بعثت تا قیام قیامت قتل نفس به ویژه کشتار فرزندان را جرم نابخشیدنی و گناه بسا بزرگ عنوان نموده است.
4. توصیه چهارمی اجتناب از فحشا و عمل نامشروع است که در واقع آبروی انسان را لکه دار میسازد.
5. توصیه پنجمی، اجتناب از قتل و کشتن انسان بی گناه است، شریعت اسلامی بخاطر حفظ نفس راه های متعددی را جلو چشم ما گذاشته است و به هیچ عنوان اجازه نمی دهد نفسی را که خداوند به ما امانت گذاشته است به شیوه ناحق گرفته شود.
6. توصیه ششمی، اجتناب از تلف و خوردن ناحق مال یتیم است، شرعیت اسلامی همه جامعه اسلامی را به عنوان خانواده بزرگ و کوچک می شناسد، خوردن مال مردم را به ناحق حرام دانسته است.
7. توصیه هفتمی، پابندی به پیمانه و ترازو در حساب و کتاب است، خوردن مال مردم زیر هر عنوانی که باشد کاملا حرام و قابل بخشش نیست، یکی از اهداف بزرگ شعیب علیه السلام در لابلای دعوت به توحید همانا پابندی به پیمانه و ترازو گفته شده است.
8. توصیه هشتمی، عدالت است، پروردگار عادل است و عدالت را در همه امور محوله انسانی لازم دانسته و همیش بشریت را سفارش می نماید تا عدالت را همیشه نظر داشته باشند.
9. توصیه نهمی، وفا به عهد یکی دیگر از مسائل مهم اسلامی است، همانگونه که عهد شکنی یکی از ویژه گی های زشت و خصلت نا شایسته منافقین خوانده شده است.
10. توصیه آخری: استقامت به راه راست است، استقامت و پایداری بخاطر حفظ عقیده و باور اسلامی یک امر لازمی و قابل تقدیر است، راه راست همان راه قرآن ، راه پیامبران می باشد.
واژه گان کلیدی:
توصیه، شرک، والدین، قتل ، عهد، یتیم، پیمانه، ترازو، استقامت و فرزند.