نامگذاری، احکام شرعی و حقوقی آن

چکیده

بحث و یا موضوع نامگذاری در جامعه امری مهم و قابل اهمیت است ؛ زیرا نام عنوانی است برای معرفی و شناخت اشخاص ،‌ شرکت ها و اشیا ، و دارائی است برای شرکت ، و دارای اثرات ایجابی و سلبی و تأثیرات طولانی و عمیق  است بر بالای شخص مسمی ، والدین ، متعلقین و کسانیکه او را صدا میکنند . اگر اسم و نامگذاری نمی بود فرزند و اشیاء مجهول قرار می گرفت ، و با غیر خود متمایز نمی شد؛ زیرا اسم است که فرزند و شیئ را از غیرش متمایز می سازد .

و اسلام عزیز بر گذاشتن نام نیکو و انتساب اشخاص ، نسبت به همه جوامع و فرهنگ ها بیشتر توجه داشته است .

و نام باید ما را بیاد مجد و بزرگی که ما مسلمانان داشتیم بیاورد ، و معانی و شعور عالی و ارزشهای عالی را در ما بیانگیزد ، و باید آن حائلی را که میان ما و گذشتگان ما در نتیجه هجوم بر اسماء واقع شده ، بردارد.

انتشار نام های غربی و هندی و سائر نام های که مورد تأیید شریعت اسلام  نیستند ،‌ در جوامع اسلامی

یکی از مشکلاتی است که جوامع اسلامی به آن روبرو است.

والدین مسئولیت دارند تا نام نیکو بر فرزندان شان بگذارند ،‌ و گذاشتن نام شرکی و زشت بر فرزند کوتاهی در ادای حق او و ادای مسئولیت والدین ، و سبب گناه بزرگ و دوامدار است. 

و هیچ قانونی در افغانستان در مورد نامگذاری فرزندان که نوشته شده باشد وجود ندارد که گویا مسئله نامگذاری چیزی نیست ؛ زیرا مسئله نامگذاری مانند خشوع در نماز ، و یا محبت با الله تعالی و رسول ـ صلی الله علیه وسلم �.

اسم از نگاه معانی لغوی ، و تسمیه که از اسم گرفته شده از نگاه لغوی و فقه که فقهاء و حقوق دانان تسمیه را به کدام معنا به کار برده اند ، درین رساله به بحث گرفته شده است.

اقسام اسم باعتبارات مختلف و آن قسم از انواع اسم که در نامگذاری حایز اهمیت است ، و احکامی بر آن مرتب می گردد مانند :   تقسیم اسم باعتبار تذکیر و تأنیث آن ، وتقسیم اسم باعتبار وضع آن و دلالت آن بر مسمی ( معنای ) زا�.

و تقسیم اسم به اعتبار اینکه  تسمیه و نامگذاری از نگاه جواز نام گذاشتن به آن و عدم جواز آن ، و احکامی بر آن مرتب میگردد.

مراتب اسماء ، اسماء و نامهای که تسمیه و نامگذاری به آن جواز دارد همه در فضلیت و درجه یکسان نیستند ،‌ بلکه در مورد نصوصی است که دلالت بر فضیلت بعضی اسماء بر بعضی دیگر دارد ، و اسم های اند که محبوب ترين اسامی نزد الله متعال ا.

و هم اسماء و نامهای که تسمیه و نامگذاری به آن هم جواز ندارد همه یکسان نیستند ، بلکه نصوصی در مورد وجود دارد که از نامگذاری به بعضی اسماء به شدت منع صورت گرفته است ، مانند نامگذاری به اسماء خاصه الله متعال بطور 

مصدر اسماء که نام ها از چه مصدری گرفته شده اند درین رساله به بحث گرفته شده است. 

تغییر اسم  از نگاه شریعت به طور عموم جائز است ، و تحسین اسم‌ و تغییر اسم زشت به اسم نیکو سنت است ، تغییر اسم زشت به اسم نیکو از امور مطلوب و پسندیده ای است که شرع بر آن تشویق نموده است.

حكم تغییر اسم نه از نگاه وضع ( تغییر وضع اول به وضع دوم ) به سببی از اسباب ،‌ بلکه تغییراتی که در محاورات مردم در اسم ، غیر از وضع مانند : تصغیر  و ترخیم  وجود دارد ، درین رساله به بحث گرفته شده است.