بررسی قانون معاملات و امضای الکترونیکی از دیدگاه شریعت اسلامی

چکیده

معاملات در زندگی انسان برای امرار معاش و زندگی یک اصل بزرگ است که در دین اسلام مشروعیت آن با دلائل شرعی ثابت می باشد. مشروعیت معاملات با کدام دلائلی که ثابت است همان دلیل برای مشروعیت معاملات الکترونیکی است.معاملات الکترونیکی عبارت از معاملاتی است که با وسائل الکترونیکی میان دو یا چند شخص انجام میشود که امضای الکترونیکی جهت اعتبار، رضایت شخص، تعبیراز اراده و دلیل منسوب بودن پیام معلوماتی به شخص در معاملات الکترونییک یک بخش عمده آن محسوب می شود.

معاملات الکترونیکی از خود یک عده اصول و قواعد دارد، از اینکه یک مسئله جدید و نو پیدا است، به همین منظور هر کشور برای آن قوانین را وضع نموده اند که قانون معاملات الکترونیکی افغانستان نیز در همان ردیف قرار دارد و مبتنی براصول معاملات سنتی و قدیم فقهاء می باشد.

این موضوع در عصر حاضر که اکتریت معاملات دنیا از همین طریق به جهت کم هزینه بودن و انجام آن در اسرع وقت انجام می شود، از اهمیت خاصی برخوردار است و در خور توجه تاجران معاصر گردید ه است.

به همین سبب موضوع کنونی را انتخاب نمودم و با روش تطبیقی بین نظریات فقهاء و قانون کشور و دیگر قوانین آنرا مورد بحث قرار دهم و در زمینه از نظریات فقهای کرام و دیگر قوانین به شکل کتابخانه یی استفاده کنم و به همین انگیزه تیزس خویش را به طرح  ذیل شکل ساختاری دادم:

که در مجموع شش فصل دارد، در فصل نخست ظهور وسائل الکترونیکی و سیر تاریخی آن، با تمام مفاهیم و اصطلاحت مورد بحث قرار داده ام، در فصل دوم پیام معلوماتی مورد بحث قرار گرفته است از الزامیت آن شروع تا ماهیت کتابت الکترونیکی، اهمیت و خصوصیت آن، عناصر تشکیل دهنده کتابت الکترونیکی،الزامیت امضاء، حجیت کتابت، قوت اثبات آن، طرق طعن برکتابت الکترونیکی و روش نگهداری آن مورد بحث قرار میگیرد .

در فصل سوم تبادله پیام معلوماتی مورد بحث خواهد گرفت که بر سه مبحث عمده مشتمل است که مبحث اول در شش مطلب گنجانیده شده است، مبحث دوم بر سه مطلب و مبحث سوم بر سه مطلب که در آن طی مراحل پیام معلوماتی کیفیت و چگونگی قبول و ایجاب محل عقد، خیار مجلس، عیوب اراده ، تعبیراز اراده شخص، زمان و مکان دریافت ایجاب و قبول و مسئله شهادت الکترونیکی مورد بحث قرار میگیرد.  فصل چهارم  مراسلات الکترونیکی مورد بحث قرار میگیرد که در دو مبحث گنجانیده شده است مبحث اول اعتبار قانونی مراسلات الکترونیکی که در آن مفهوم عقد الکترونیکی شرایط مراسلات، قرار دادها وشرایط آن، اعتبار دهی قرار دادها و در مبحث دوم آن دعوت به آفردهی، روش های ایجاب وقبول در وسائل مختلف الکترونیک، ربط ایجاب با قبول و اشتباه در مراسلات الکترونیکی گنجانیده شده است.  و در فصل پنجم موضوع امضای الکترونیکی مورد بحث قرار گرفته است که در آن مشروعیت امضای الکترونیکی ، انواع آن، شرایط امضای الکترونیکی بحث شده است و نهایتا در فصل ششم احکام متفرقه مورد بحث قرار گرفته است.