تفسیر موضوعی سوره مبارکه (الجن)

چکیده

       موضوعی را، که بنده به عنوان پایان نامهء تحصیلی دوره ماستری برایم برگزیده ام، آن عبارت از تفسیر موضوعی سورهء مبارکه الجن میباشد. این سوره مبارکهء حاوی موضوعات چون گوش فرا دادن جنیات به تلاوت قرآن کریم وایمان آوردن آنها به قرآن وبعضی از مسائل پیرامون آنها را شامل میشود، که در این نوشته تا حد توانم روی آن بحث کرده ام.

خلاصه سوره

محور اصلی این سوره مبارکه را موضوع  جن وامور خاصه ای که به جنیات تعلق دارد تشکیل میدهد، که ابتدا ازسمع وشنیدن قرآن کریم الی قبولیت وایمان آوردن جنیات به قرآن رابیان نموده وبعدا بعضی امورات عجییب که مربوط به جنیات میشود توضیح داده است، مانند استراق السمع، هدف قرار گرفتن آنها ذریعه شهاب سنگ سوزاننده وآتشین، واطلاع داشتن جنیات به بعضی اسرار غیب. بعد ازآن ذکر تقسیم شدن جنیات را به دوگروه مسلمان وکافر وسر انجام هردو گروه را بیان نموده است. وبالآخره ذکر خاص بودن علم غیب به الله متعال وهمچنان احاطه نمودن علم الله جل جلاله به امورات کائنات سوره را خاتمه بخشیده است.

      در این سوره از آیه اول تا آیه پا نزده این مطلب بیان شده است که گروهی از جن ها با شنیدن قرآن چه تاثیری ازآن گرفته اند وپس از با زگشتن به نزد جن های دیگر چه مطالبی به آنان گفتند.

     در این باره خدای بلند مرتبه  تمام گفت وگوی آنها را نقل نکرده است. بلکه تنها آن مطالب ویژه ای را که قابل ذکر بودند نقل فرموده است.

     به همین دلیل نحوه بیان هم چون یک گفت وگوی پیوسته نیست. بلکه فرازهای مختلف آنها به این نحوه بیان شده است که آنان چنین وچنان گفتند.

      پس ازآن از آیه 16ـ 18 این مطلب به مردم تفهیم شده است که اگر از شرک دست بردارند وبر راه راست استوار بمانند، نعمت ها وبرکات برآن ها سرا زیر میشود واگر نه نتیجه روی گرداندن از پند واندرز الهی این خواهد بود که به عذابی سخت گرفتار خواهند آمد.

      سپس از آیه 19ـ 23 کافران مکه به این خاطر مورد سرزنش قرار گرفته اند که هنگامی که پیامبر خدا صدای فرا خواندن به سوی خدا را بلند می کرد، آنان برای حمله ور شدن به او از هر سو هجوم می آورند. در حالی که کار پیامبر تنها رساندن پیام های خدا است، واو مدعی این نیست که رساندن سود وزیان به مردم در اختیار او است. سپس از آیه 24ـ 25 به کافران هشدار داده شده است که امروز شما پیامبر صلی الله علیه وسلم را بی یار ویاور دیده تلاش می کنید دعوت او را سرکوب کنید وصدای او را خاموش کنید، اما زمانی خواهد رسید که خواهید فهمید بی یاریاور واقعی کیست. آن هنگام دور است یا نزدیک ، پیامبر این را نمی داند، اما آن هنگام به طور قطع فرا خواهد رسید. در پایان به مردم فرموده شده است که عالم الغیب تنها خدا است . رسول تنها از همان مقدار علمی برخوردار است که خدا بخواهد به او بدهد، این علم به اموری مربوط می شود که برای انجام وظیفه ی پیامبری ضروری اند واین علم با چنان شیوه ی حفاظت شده ای به پیامبر داده می شود که امکان هیچ گونه دخالت بیرونی در آن وجود ندارد.