اجتهاد و تقلید و نقش آن در تقنین فقه اسلامی

چکیده

این بحث در مورد اجتهاد وتقلید ونقش آن در تقنین فقه اسلامی است .اجتهاد عبارت از به کار انداختن توان علمی عالم مجتهد است در موضوعاتیکه محل اجتهاد میباشد در همه موضوعات باشد یا دربرخی موضوعات،اجتهاد درهرعصر وزمان بوده وبخصوص دراین عصر راجع به موضوعات جدید، به اجتهاد خیلی نیاز است بخصوص به اجتهاد جماعی زیاد ضرورت است وهمینگونه برای اشخاص وافرادی که توان اجتهاد را ندارند نیاز است که در احکام فقهی وفروعات از مجتهدین تقلید کنند و همینگونه برای قضات مقلد تقنین فقه اسلامی خیلی نیاز است وقضیه تقنین فقه اسلامی درتاریخ اسلامی سابقه دارد ودرکشورعزیز ما نیز در مراحل مختلف تاریخی از سوی حکومت های وقت مورد توجه قرار گرفته است. و تقنین فقه اسلامی در این عصر زیاد مورد بحث وجلب توجه ونظریات علماء مبنی برجواز وعدم جواز آن ،قرارگرفته است .هنگامیکه قضات مجتهد باشند واجتهاد رونق وترقی داشته باشد به تقنین فقه اسلامی ضرورت نیست وعدم تقنین بهتر است چونکه تقنین فقه اسلامی ، اجتهاد قضات مجتهد را محدود ویا معطل میسازد ویک مجتهد ملزم نیست که از اجتهاد دیگر مجتهد پیروی کند وهمچنین حق در یک مذهب ،معین نیست. وقتی که قضات مجتهد بوده باشند وتقنین فقه اسلامی یک مجتهد را به اختیار یک رأی معین اجتهادی ملزم میگرداند که این کار متعارض با مجتهد بودن آنان میباشد بنا بر این باید فقه اسلامی تقنین نشود . بنا بر این تعدادی ازعلماء برمنع تقنین فقه  نظر دارند ودلایل خود را گفتند . ولی هنگامیکه قضات مقلد باشند و توان اجتهاد را نداشته باشند مانند که امروز بیشترین قضات در کشورهای اسلامی چنین میباشند باز در این صورت به تقنین فقه اسلامی خیلی نیاز است وتقنین آن بهتر است وبرای آنها زیاد سهولت ها را ایجاد میکند یعنی در صورتیکه فقه اسلامی بنا بر مذهب معین یا اقوال راجح از هر مذهب ، ماده وار به شکل قانون تدوین وتنطیم شود تا مراجعه به آن برای قضات در حل قضایا آسان گردد واز سردرگمی های جهت اختلافات اجتهادی جلوگیری شود وقضات برفیصله به طبق آن ملزم شوند ، این کار به مصلحت جامعه اسلامی است . که تعدادی زیاد علماء نیز بر جواز وتقویه وترویج عملیۀ تقنین فقه اسلامی موافق هستند و نظریات ودلایل خویش ارایه نمودند.

پس بنا بر این من رسالۀ خود را در بارۀ اجتهاد وتقلید ونقش آن در تقنین فقه اسلامی آماده وتهیه ساختم .