بررسی قاعدۀ المشقة تجلب التیسیر و تطبیقات آن دراحکام معاملات

چکیده

فقه اسلامی با توجه به نیازهای معاملاتی انسان ها جهت ادامه زندگی، قاعده المشقت تجلب التیسیر را پدیده آورده است. چنین عمل بخاطر دفع مشقت وجلب منفعت وضع شده است، تا مشکلات فرا راه معاملاتی انسان ها را دفع نماید.

درخصوص موضوع این تحقیق آثار زیادی در قالب کُتب، پایان نامه، ومقاله نگاشته شده است، اما تحقیقی که به زبان فارسی - دری باشد به ندرت مورد بحث وبررسی قرار گرفته است.

گردآوری مطالب این تحقیق از طریق مراجعه به منابع مکتوب، از شیوه ای کتاب خانه ای گردآوری گردیده ومحتوای آن با روش توصیفی - تحلیلی وتطبیقی تدوین گردیده است.

این تحقیق به هدف دستیابی به آسانی و زدودن مشکلات انسان ها در معاملات قاعده المشقت تجلب التیسیر را مورد بحث وتحقیق قرار داد.

برآیند مطالعات این تحقیق حاکی از آن دارد که دین در همه امور مادی ومعنوی راه کارهای را جهت سهولت برای رفع حرج و جلب منفعت پیروانش در نظر گرفته است که قاعده مذکور بازتاب خوبی برای مسایل مستحدثه جهت دور کردن مشقت وجلب منفعت است.

این تحقیق درسه فصل سازماندهی یافته است. فصل اول (کلیات) درسه  مبحث ترتیب شده است. مبحث اول تعاریف مصطلحات، مبحث دوم ادله و فروعات قاعده المشقه تجلب التیسیر ومبحث سوم انواع، اسباب و ضوابط تیسیر. فصل دوم، تطبیقات قاعده المشقه تجلب التیسیر در ارکان و شروط عقد که دردومبحت تنظیم شده است. مبحث اول تطبیقات قاعده المشقه تجلب التیسیر در ارکان عقد ومبحث دوم تطبیقات قاعده المشقه تجلب درشروط عقد. فصل سوم، تطبیقات قاعده المشقه تجلب التیسیر در بعضی ازعقودیکه بنابر رفع حرج مشروع گردیده اند درده مبحث اختصاص یافته است. مبحث اول در بیان رهن، مبحث دوم دربیع سلم، مبحث سوم دربیان کفالت، مبحث چهارم در بیان وکالت، مبحث پنجم در بیان اقاله، مبحث ششم دربیان اجاره، محبث هفتم دربیان مضارب، مبحث هشتم دربیان عاریت، محبث نهم در بیان قرض و محبث دهم دربیان شفعه.

کلید واژه ها:

مشقت، تسیر، معامله، حکم، فقه.