عرف وعنعنات در مورد زنان در روشنی شریعت اسلامی و قوانین افغانستان

چکیده

این اثر تحقیقی شامل یک مقدمه، چهار فصل ویک خاتمه است در رابطه به (عرف وعنعنات درمورد زنان در روشنی شریعت اسلامی وقوانین افغانستان) (تطبیق درولایت کندز) تحریر وترتیب شده است که این موضوع محور اساسی بحث این اثر بنده را تشکیل می دهد مسئله با روی کرد اینکه در نهایت یک موضوع مهم بوده وقابل بحث ومناقشه در عصر حاضر میباشد، چونکه انسانها میان همدیگر باساس عرف وعنعنات ناپسندیدۀ منطقوی، نژادی، سمتی، جنسیتی و... تفاوت قائل شده وبالای یکدیگر ظلم وستم نموده وحقوق شانرا تلف میکنند، واساسا جامعه ما متآثرازعرف وعنعنات ناپسندی است که درتضاد با ارزش های والای اسلامی قراردارد، واین عنعنات ناپسند بیشتر ازدیگران زنان که قشرآسیب پذیر جامعه ای انسانی میباشند را قربانی میگیرد، و این مشکل صرفا چالش دنیای معاصر نیست، بلکه این پدیده به زندگی اولیه انسانها به خصوص به دوران جاهلیت قبل از اسلام برمیگردد، که مردم دوران جاهلیت در نقض حقوق زنان ودختران به حدی زیاده روی نموده بودند که حتی از شرم وعار مردم اگر درخانه ای شان دختر بدنیا می آمد زنده به گور میکردند، واگر دختران یتیم میشدند آنهارا مانند دیگر اموال متوفی به میراث میبردند وهمچنان از حق میراث محروم می ساختند، وشیوه ازدواج شان نیز مملو از خرافات وبی شرمی هائی بوده که سراسر حقوق، آبرو وعزت زنان را پایمال میکردند.

اما درجامعه افغانی ما بخصوص در ولایت کندز نیز عرف وعنعنات نا پسندیدۀ زیادی درعرصه های مختلف زنذگی مردم وجود داشته و دارد که حقوق زنان ودختران را نقض نموده اند.

عرف وعنعنات در جوامع بشری خصوصا در کشور ما یکی از امور جدایی نا پذیر زندگی شده است، چه عرف صحیح باشد ویا عرف فاسد، درجامعه ما رائج بوده و دامن گیر عده کثیری هموطنان مان گردیده است، بخاطر تفکیک و تبیین میان شان و همچنان بیان اضرار عرف و عنعنات فاسد نیاز به تحقیق و بر رسی دارد.

بنابرین خواستم با استفاده از روش جدید تألیف وتحقیق، رساله ماستری خویش را با درنظر گرفتن منابع وروش های ذیل تحقیق وتألیف نمایم:

1 - درتحقیق این رساله اکثرا از روش کتابخانه ای تحلیلی توصیفی وازکتابهای معتبرمطبوع تفاسیر، احادیث وشروح آن وکتابهای فقهی وقانونی استفاده نموده ام.

2 - درمورد عرف وعنعنات به جامعه مراجعه نموده از مردم مناطق (بخصوص علماء، ریش سفیدان و بزرگان اقوام) به طور شفاهی پرسان نموده وبعد از تحقیق وبر رسی حکم اش را از دیدگاه فقه اسلامی بیان نمودم تا باشد که هیچ عرف وعنعنه ای مرتبط به موضوع مورد بحث بنده درین ولایت باقی نماند مگر اینکه حکمی درموردش بیان شده باشد.

3- از مکتبه های کتب اسلامی مانند مکتبه شامله، مکتبه عقیده، جامع الکتب التسعه و ...مکتبه های مشهور ومرتب بوده  ومنبع معتبر امت اسلامی میباشد، استفاده نموده ام.

4 – احادیث رساله را اکثرا از صحیحین اخذ نمودم؛ اما احادیثی را که در صحیحین پیدا نکردم از دیگر کتب احادیث اخذ نموده و اکثرا حکم احادیث را از جامع الکتب التسعه بیان وتخریج نموده ام.

5- در ترجمه آیات قرآن کریم اکثرا از تعلیم القرآن (فارسی لفظ به لفظ و روان) از داکتر محمد دین رح مولف تفسیرالنبوی (عربی) استاد اسلامیات سابق جامعه پشاور استفاده نموده ام.

6- و در خاتمه،  نتیجه گیری را از خلاصه موضوعات مهم رساله گرفته و یافته های خود را درین راستا مختصرا بیان نموده و پیشنهاداتی برای مطالعه کنندگان نیز بیان نموده ام.

7- فهارس را مطابق معیارهای جدید رساله نویسی ( فهرست آیات قرآنکریم، فهرست احادیث نبوی، فرست اعلام و فهرست مصادر و منابع را ) مرتب ذکر نموده و اعلام غیر مشهور را در پاورقی همان صفحه معرفی نمودم که از اکثرا معرفی اعلام را ازکتاب الاعلام للزرکشی اخذ نموده ام.

یافته ها:

1- بنابرتحقیاتی که نمودم عرف و عنعنات در مورد زنان میان مردم صرفا چالش دنیای معاصر نبوده، بلکه این پدیده به زندگی اولیه انسانها به خصوص به دوران جاهلیت قبل از اسلام برمیگردد.

اما درجامعه افغانی ما بخصوص در ولایت کندز که عرف وعنعنات نا پسندیدۀ زیادی است که درعرصه های مختلف حقوق زنان ودختران را نقض نموده و دارای عوامل متعددی میباشد، ازآن جمله عوامل ذیل را میتوان به عنوان عامل کلیدی در ترویج خشونت علیه زنان اثر گذارخواند:

2 - متاثر شدن از اعراف ادیانی که قبل از اسلام درین سرزمین وجود داشته ودر سرشت و طبیعت عده از خانواده ها تا الحال باقی مانده است.

3- عدم آگاهی از احکام دینی وبی سوادی عده ای زیادی از باشندگان این مرز وبوم که به سبب آن این همه بدعات، خرافات  وعادات ناپسند جای اصل و اساس دین را گرفته و مردم به آن خو گرفته و به آسانی دنبال آن را رها نمی نمایند.

 4- عرف و عنعنات در مورد زنان در ولایت کندزدر مراحل مختلف زندگی شان (دوه طفولیت، بعد ازبلوغ وجوانی، درحوزه ازدواج ومراسم عروسی وعرف وعنعنات بعد از ازدواج، بعد از طلاق و جدائی و حتی بعد از وفات شان ) وجود داشته، مورد بررسی قرار گرفته وحکم اش را بیان گردیده است.

واژه ها کلیدی: عرف، عنعنات، حقوق زنان، خشونت علیه زنان، نفقه، میراث، حسن معاشره، مهر، نویانه، کار، تعلیم زنان، طلاق، عدة و...

و دراخیر رساله نتیجه بحث، پیشنهادات، توصیه، فهرست آیات، فهرست آحادیث، فهرست اعلام  وفهرست مصادر و مراجع بیان گردیده است.