نظام سياسي در پرتو قرآن کریم

چکیده

الله متعال را سپاس گذارم که بنده را توفيق عنايت فرمود که دريک موضوع خيلی مهم و حياتی این بحث تحقیقی را نوشتم، خوانندۀ محترم تفصيلات موضوع را در صلب بحث مطالعه خواهند فرمود، ولی من خلاصۀ بحث را در شماره ها به طور ذيل تقديم می نمايم:

1.  بر آيند واژة سياست از روزنۀ ديدِ اسلام، همانا ايجاد وحدت و تأليف است ميان همديگر که جامعه ها را برمبنای بينش های استوار بر رهنمودهای اسلامی پايه گذاری مي‌نماید.

2.  آنچه که از لابلای تعريفات و ديدگاه های کارشناسان و آگاهان امور سياسی اسلامی دانسته مي‌شود، سياست در اسلام به معنای فريب و مکر و نيرنگ نيست، طوريکه يکتعداد مردم تصور دارند، بلکه سياست حقيقی عبارت از تدبيری است که باعثِ منظم شدنِ امورات زندگی، اصلاح اجتماع و ايجاد همدلی و يکپارچگی درميان انسان ها باشد.

3.  سياست از ديدگاه ابن نجيم مصری به سياست ها ميانه رو، عادلانه و سياست های ظالم و مستبد تقسيم بندی مي‌شود.

4.  سياست های شرعی به سياست نفس، سياست خانواده و سياست مدنی تقسيم بندی مي‌شود.

5.  نظام سياسی را دانشمندان عبارت از مجموعه قانونگذاری های دانسته اند که قدرت سياسی را چه در داخل دولت باشد و چه در خارج سمت و سو می دهد.

6.  انديشه های سياسی در قرآن کريم بر خاسته از آيات زيادی است که اين تعدد ذکر، نشان دهندۀ اين است که اسلام همواره روی نظام سياسی اهتمام دارد.

7.  کاربستِ اصطلاحات سياسی در لابلای گفته های اسلامی، به شمارگان آتی بسته بندی مي‌شود. « حکم، بيعت، خلافت، عهد، ملک، امت، جهاد، ولايت و غيره... ».

8.  ویژگی ها و خصوصياتی که در نظام سياسی اسلام همواره مورد لحاظ است، را می توان به شماره های آتی خلاصه کرد. « حاکميت از آن الله است، شورائيت، طاعتِ اولی الأمر، عدل، محاسبه».

9.  يگانه فلسفۀ نزول کتابهای آسمانی، تقويۀ روند پيشبردِ پروسۀ رسالت انبياء و استحکام شريعت و حاکميت الهی در روی زمين بود.

10.    فلسفۀ مشروعيتِ جهاد، همانا نهادينه ساختنِ بناهای شکوهمندِ قدرت و سياست اسلامی در جوامع مختلف بشری است.

11.    آنچه نظم ايده آل و دايمانی حکومت ها و جوامع اسلامی برای هميشه تضمين مي‌کند، همانا تطبيق حکمِ الله و گسترش سياست واقعی اسلامی در جامعه است.

12.   سيد قطب رحمه الله فوائد و مزايای حاکميت دين الله در روی زمين را در شمارگان آتی بر می شمارد. ۱- پيروزی و به قدرتِ واقعی رسيدن ۲- حفظ دين و عقيده ۳- يکپارچگی جوامع اسلامی ۴- زيادت رزق و روزی که دوام انسانيت بدون آن به چالش مي‌رود ۵- ختم جرايم و جنايات و فراگير شدنِ امنيت و آرامش سراتاسری ميان همۀ اقشار جامعه ۶- انتشار عدل و داد ميان مردم ۷- آزادی از بندگی غير الله ۸- زندگی توأم با خوشی ها.

13.   نقش شوری در راستای استحکام روابط ذات البينی، بن الدول و بين الملل خيلی ارزنده و مهم است که بزرگ ترين نشانی در اين مورد، استواری های روز افزون دولت نوپای مدينه در صدر اسلام توسطِ همديگر پذيری و شورای ملی ميان صحابه در مقاطع و برهه های حساس زمانی ـ اعم از جنگ، دولت سازی، بازرگانی، جامعه سازی و امورات تحصيلی و آموزشی و عبادی ـ بود.

14.   آنکه ارزش اين رويکرد را در مورد آنچه گفته آمديم بيشتر از پيش محکم مي‌کند، تأيدات آيات کلام الله مجيد است که در چندجای روی اين مسئله تمرکز صورت گرفته و الله جهانيان، مدير برنامه پروسۀ رسالت جهانی خود يعنی محمد بن عبد الله صلی الله عليه وسلم را در اين مورد مأمور ساخته است و نقطۀ هويداتر از قبل که گفتۀ ما را بيشتر آب و رنگِ اعتماد مي‌بخشد، نامگذاری يکی از سوره های قرآن به نام « شوری » است.

15.   در مورد حکم فقهی و تکليفی شوری در قبال افعال بندگان، ديدگاه و  نظريات هرگونۀ وارد شده است، ولي‌آنچه برآيند اين همۀ گفتگو ها را می رساند، همانا تنوعِ حکم شوری بر اساس تغير شرايط و زمانه ها است.

16.   از آنجاييکه شوری مزايا خاص و ويژۀ خود را در راسته های مختلفی دارد، می توان اين مأمول را در شمارگان آتی اينگونه برشمرد: ۱- وصول اجر و پاداش از الله متعال ۲- دل به دست آوری اهل شوری ۳- رسيدنِ به مشورۀ صواب تر که راز کاميابی پروسۀ پيش رو به آن بستگی دارد. ۴- خير و مصلحت جامعه يگانه انگيزۀ برگزاری پارلمان و شوری همين است. ۵- رشد استعداد های صاحب نظری اشتراک کنندگان شوری در عرصه های مختلف زندگی ۶-جلو گيری از زور گويی و تحميل نظريه های فردی ۷- تربيۀ امت اسلامی طبق چنين روندِ کاری اصل و بهينه ۸- ايجاد رابطه ميان حاکم و محکوم ۹- تشخيص انسان های خيرخواه جامعۀ مربوط از آنانيکه اصلاً بدرد جامعه و دولت نمی خورد. ۱۰- نجات يابی رئيس دولت و پارلمان از ملامتی مردم در صورت دست نيافتن به هدف و مطلوب ۱۱- و در آخر پيروزی و غلبه بر اهداف و نقشه های شوم دشمن که همواره می کوشند از بی اتفاقی و تک روی های مردم جامعه اسلامی استفاده کنند.

17.   قرآن کريم اهتمام زيادی به اطاعت از اولی الامر کرده است و آن را و جيبۀ بزرگی بر دوش هر فرد رعيت يک دولت اسلامی خوانده است.

18.    عدل و مساوات از رهگذرِ ديدِ دانشمندان اسلامی، همانا راهِ متوسط ميانِ افراط و تفريط است.

19.   قرآن که يک دستور العمل عدل گرا و کتاب مساوات انديش است، همواره در لابلای گفته های خود به برقراری عدل و مساوات عطف توجه کرده و پيامبر خدا نيز با روش های قولی، فعلی و تقريری خويش، روی اين پروسه کارهای تأثير گذاری از خود بيادگار گذاشته است.

20.   دانشمندان اسلامی، حقوق رهبر سياسی اسلامی را اينگونه در شمارگان در آورده اند.

1.   حق طاعت

2.  حق همکاری و خير خواهی

3.   معاش ماهانه

21.   نقش خلافت اسلامی را می توان در شماره های آتی برشمرد:

1.  حفاظت و حدت امت اسلامی

2.  حفاظت امن و استقرار جامعۀ اسلامي

3.  بر افراشته بودن بيرق اسلامی

4.  همواره مطمئن بودن و ثابت بودنِ شورای اسلامي.