نظریه تعسف در استعمال حق و تطبیقات آن در قانون احوال شخصیه افغانستان

چکیده

در جریان تحقیق این رساله علمی جهد به خرچ داده ام تا در مورد نظریه تعسف در استعمال حق و تطبیقات آن در قانون احوال شخصی افغانستان وبیان مسائل مربوط آن به تحقیق  بپردازم :

این بحث را به چهار فصل تقسیم بندی نموده ام ، که فصل اول شامل مباحث مقدماتی و مفهوم شناسی بوده ودر این فصل تعریف حق در لغت و اصطلاح وهمچنان محاولت معاصر که جهت تعریف حق صورت گرفته بیان شده و فصل دوم شامل  تعریف تعسف و مفهوم آن در فقه اسلامی و قانون وضعی بوده و فصل سوم مشتمل بر دلایل ، مویدات و معاییر نظریه تعسف در شریعت اسلامی و قانون وضعی میباشد وفصل چهارم این بحث مشتمل بر تطبیقات نظریه تعسف در استعمال حق درفقه اسلامی و در قوانین وضعی و خصوصا قانون احوال شخصی افغانستان بوده و همچنان احکام و آثار تعسف و جزاء های تعسف در استعمال حق میباشد.

و بخش اخیر این بحث شامل خاتمه یا نتایج این بحث و همچنان شامل پیشنهادات و فهارس میباشد.

فقه اسلامی به حق از نقطه نظر اجتماعی نظر میکند و به همین اساس تصرف در حق را با قیود مقید ساخته تا از مقاصد شارع و حقوق افراد دیگر محافظت شود چون فقه اسلامی صفت مزدوجه دارد و تحت ساحه  پوشش آن فرد و اجتماع هر دو قرار گرفته است و میان مصالح فرد و اجتماع شریعت اسلامی به اساس ضوابط عدالت توازن و تناسب ایجاد کرده است که هر گاه میان مصالح فرد و اجتماع هر دو تعارض یا تناقض واقع شود شریعت اسلامی  به اساس ضوابط عدالت توازن و تناسب را میان این دو ایجاد کرده لذا این نظریه از همین جهت نزد همگان مورد اهمیت است چون در مجموع از دفع ضرر وجلب مصالح عباد بحث میکند  و به همین  اساسات و مبادئ نظریه تعسف در استعمال حق  در فقه اسلامی بنیاد نهاده شده است.

هدفی را که از انجام این تحقیق دارم اینست که : میخواهم بیان دارم که مفهوم تعسف در استعمال حق چیست؟ و تعسف در استعمال حق در کدام حالت ها و به اساس کدام معیار ها واقع شده میتواند؟ و همچنان میخواهم صورت های رایج تعسف در استعمال حق در جامعه خویش را به معرفی بیگیرم.

و روش تحقیق که به اساس آن این تحقیق  را انجام دادم  قرار ذیل است :

اول : اولا به بیان و طرح مسئله پرداخته ام.

دوم : در قدم دوم به برسی همه جانبه موضوع بیان تعریف و معرفی آن ،و  ذکر اقوال فقهاء و علماء از مراجع مربوطه آن پرداخته ام .

سوم : و بعدا موضوع مورد بحث را در قوانین دنبال و مورد برسی قرار دادم و سپس آنرا ذکر نموده ام.

چهارم : آیات قرآن کریم را در متن و سورت و رقم آیت را  در پاورقی ذکر نموده ام و در قسمت ترجمه آیات از تفسیر نور و احسن الکلام استفاده نموده ام.

پنجم: و کوشش نموده ام تا حد توان احادیث را تخریج  و احکام آنرا بیان بدارم.

و اهداف بنده از انجام این تحقیق بیان و شناخت مفهوم حق و منشاء نظریه حق در فقه اسلامی و قانون وضعی بوده ، و همچنان برسی نظریه  تعسف در استعمال حق ، و بیان تکییف فقهی و قانونی آن، و بیان دلایل ،مویدات و معاییر این نظریه برای خواننده های محترم ودر بخش دیگر جهت معلومات مزید مطالعه کننده گان محترم به برسی و توضیح تطبیقات و بیان صورت های رایج این نظریه( نظریه تعسف در استعمال حق ) پرداخته ام تا سبب ازدیاد معلومات‌ خودم و دیگران گردد.